Jak używać kalendarz księżycowy? Wbrew pozorom nie jest to trudne. Na pierwszy rzut oka kalendarz księżycowy może wydawać się zbiorem najróżniejszych symboli. Jest jednak stosunkowo prosty w obsłudze.
W tym miejscu wyjaśniamy jak najlepiej używać kalendarza księżycowego, który publikujemy co roku w Ekologicznym Poradniku Księżycowym.
Rytm roczny
Najważniejszy dla rolnika, ogrodnika, hodowcy jest rytm roczny. Wyznacza go obieg Słońca na niebie, pojawienie w określonych. Wyznacza go obieg Słońca na niebie, pojawienie w określonych znakach zodiaku. W dawnej tradycji rolniczej rytm roczny prac rolniczych łączył się z wieloma świętami katolickimi, szczególnie Maryjnymi. Terminy prac w polu, ogrodzie zawarte są też w przysłowiach odnoszących się do popularnych świętych.
Rytm miesięczny
Drugim rytmem, który rolnicy przestrzegali, był rytm księżycowy. Zwłaszcza wiosną z racji Świąt Wielkanocnych wyznaczonych w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca również był on bardzo związany z katolickimi świętami. Jeżeli więc jakieś przysłowia, rady, prognozy wiązały się z Wielkanocą, Zielonymi Świątkami, Bożym Ciałem to pośrednio zawsze odnosiły się więc do rytmu Księżyca wyznaczonego głównymi fazami nowiem i pełnią.
Nów
Nów to czas niewidocznego Księżyca, który znajduje się między Słońcem i Ziemią. Z reguły nie dostrzegamy sierpu Srebrnego globu przez trzy dni. Wtedy lepiej wstrzymać się od siewów, sadzenia. Całkowicie niekorzystny jest siew dokładnie w dniu nowiu.
Pełnia
Księżyc jaśnieje w pełnym blasku na niebie, jest okrągły, jasny, doskonale widoczny na wieczornym niebie, zaś najwyżej na południowej stronie nieba pojawia się o godzinie 24. Dzień pełni przeważnie nie sprzyja siewom.Dzień I kwadry i III kwadry
W tych dniach również lepiej wstrzymać się od siewu, sadzenia. Wizualnie na niebie pojawia się wyraźnie połówki koła.
Księżyc przybywający – nów-pełnia
Jest to generalnie najodpowiedniejszy czas do siania, sadzenia roślin jednorocznych , szczególnie tych wydających owoce, plony nad ziemią. Jest to również czas korzystny do przesadzania drzew owocowych, także ścinania zrazów i szczepienia. Wtedy też zbieramy zioła liściowe, kwiaty, warzywa liściowe, owoce. W kalendarzu księżycowym oznaczono go linią ciągłą. Badania naukowe dowodzą, że w tym czasie rośliny wydające plony nad ziemią rosną szczególnie szybko, nasiona lepiej kiełkują. Wizualnie na niebie Księżyc grubieje, dopełnia się, dąży do pełni, przybiera kształt literki „D” o coraz większym brzuszku.
Księżyc ubywający – pełnia-nów
Jest to najlepszy czas do sadzenia, też siania roślin wieloletnich owocujących pod ziemią. Wtedy też przesadzamy rośliny wieloletnie bliny, cebule. Wtedy też korzystnie jest zbierać rośliny owocujące pod ziemią, wszelkie bulwy, korzenie, cebule, także korzenie ziół. zbiory można, w przeciwieństwie do siewów, kontynuować aż do nowiu. Okres ten pozostaje niezakreskowany oraz częściowo zaznaczony linią przerywaną. Wizualnie na niebie Księżyc cienieje, przybiera kształt literki „C”. Jej wgłębienie z dnia na dzień zwiększa się.
Rytm tygodniowy kwadr Księżyca
W rytmice miesięcznej decydujące znaczenie przypisuje się głównym fazom nowiowi i pełni. Jednak ważny jest również rytm tygodniowy, siedmiodniowy wyznaczony przez poszczególne kwadry Księżyca. Wyróżniają go w Ekologicznym Poradniku Księżycowym linie i napisy kwadra liścia, kwadra owocu, kwadra korzenia, kwadra uprawy.
W miesięcznej rytmice zjawisk w przyrodzie decydujące znaczenie przypisuje się głównym fazom Księżyca nowiowi i pełni. Jednak ważny jest również rytm tygodniowy, siedmiodniowy wyznaczony przez poszczególne kwadry Księżyca.
W zależności więc od kwadry w której się aktualnie Srebrny Glob znajduje wykonuje się określone czynności, jeżeli pragniemy by nasze gospodarowanie było w większej harmonii z przyrodą a rośliny odporniejsze, plony wartościowsze.
Poszczególne kwadry zostały nazwane następująco:
- nów – kwadra liścia,
- I kwadra – kwadra owocu
- Pełnia – kwadra korzenia i III,
- ostatnia kwadra – kwadra uprawy.
Kwadra liścia
Jest to najlepszy czas do siania i sadzenia roślin plonujących nad ziemią o mięsistych liściach np. sałat, kapust, szpinaków. Można także wtedy z powodzeniem zbierać i pozyskiwać te rośliny. Jest to również korzystny okres do podlewania.
Kwadra owocu
Najlepszy okres do siania, sadzenia roślin plonujących nad ziemią o jadalnych owocach, a więc pomidorów, fasoli, bobu, grochu, kabaczków, ogórków, zbóż, wielu ziół, drzew owocowych, kwiatów. Także wtedy zbiory owoców, ziół są najkorzystniejsze. Jest to też dobry czas do ścinania zrazów, szczepienia. W kwadrze owocu, szczególnie 2-3 dni przed pełnią z powodzeniem siać można także rośliny liściowe, a nawet korzeniowe plonujące w danym roku. Jest to dobry czas do wykonywania przetworów, pieczenia chleba, ciast.
Kwadra korzenia
Najlepszy okres do siania, sadzenia roślin plonujących pod ziemią, korzeniowych, cebulowych, wieloletnich bylin kwiatowych np. rzepy, brukwi, buraczków, rzodkiewki, cebuli, dalii, piwonii itp. W tym okresie zaczynamy zbiory roślin korzeniowych, które kontynuuje się do nowiu.
Kwadra uprawy
Ostatnie dni niestosowne do siewów i sadzenia i zbiorów owoców, liści i ziół. Jest to zaś najkorzystniejszy czas do wykonywania zabiegów uprawowych w ogródkach i na polach. Wtedy też niszczy się chwasty, zwalcza intensywnie szkodniki. W kwadrze tej także nawozimy glebę, zasilamy rośliny. Jest to bardzo dobry okres do zbioru roślin korzeniowych, cebul, ziół korzeniowych.
Jak planować siewy z eko poradnikiem?
Podane uwagi dotyczące ważności rytmów, pozwalają właściwie ustalić terminy różnych prac w ogrodzie i gospodarstwie.
A więc przypomnijmy:
1. Najpierw patrzymy na stan przyrody wokół nas, jej rozwój, pogodę, temperaturę itp. Innymi słowy uwzględniamy rytm słoneczny.
2. W dalszej kolejności dostosowujemy się do cykli Księżyca, szczególnie tych wyznaczonych jego fazami zasadniczymi – nowiem (nie ma Księżyca na niebie) i pełnią (jaśnieje pełnym blaskiem).
3. Potem jeszcze uwzględniamy poszczególne kwadry, pamiętając o prostym ludowym porzekadle, które w pełni docenia kalendarz księżycowy i które w najprostszy sposób pozwala zapamiętać podstawową zasadę rytmu: „Siej przy pełni Księżyca; gorzej jest siać przy pierwszej i ostatniej kwadrze, najgorzej przy nowiu”. Jak łatwo zauważyć, to porzekadło w pełni w zasadzie oddaje prawdę, większość bowiem roślin w ogrodach i na polach siejemy i sadzimy przed pełnią, bo są to rośliny dające nasiona i owoce. W naszym eko poradniku jest to kwadra zaznaczona podwójną kreską.
Gdy planujemy prace ogrodnicze najlepiej dostosować się do wszystkich rytmów jednocześnie, wtedy nasze działania są najbardziej zgodne z Naturą i zaowocują najlepszymi efektami w postaci plonów, jakości zbieranej żywności, wykonywanych przetworów itp. Z własnego doświadczenia wiem też, że często jest to możliwe, gdy stosuje się kilkudniowe przesunięcia. Z reguły tego rodzaju przyśpieszenia lub opóźnienia prac, siewów są bez większego znaczenia dla plonów i zdrowotności roślin. Jednak o skali regulacji każdy musi decydować sam, bo przecież każde pole i każdy ogród są inne, mają nieco odmienny mikroklimat, skład i rodzaj gleby, nasłonecznienie.
Linia ciągła
Łączy okres między nowiem i pełnią. Najkorzystniejszy czas do siewów roślin plonujących nad ziemią, także przesadzania drzew owocowych, ścinania zrazów, szczepienia itp., zbioru owoców, warzyw liściowych, koszenia traw, zboża. Pojedyncza linia ciągła wyznacza kwadrę liścia, najkorzystniejszą dla siewów roślin liściowych, np. sałat, kapust, też traw, zielonych nawozów. Wtedy też warto pozyskiwać te rośliny.
Linia ciągła podwójna
Obejmuje ona fragment okresu przybywania Księżyca między I kwadrą i pełnią, czyli kwadrę owocu. Najkorzystniejszy czas do siewów, sadzenia roślin owocowych, zbóż, ziół, drzew owocowych, także zbiorów nasion, owoców, ziół, koszenia traw, zbóż. Wtedy również warto szczepić, nastawiać wina, robić przetwory.
Linia przerywana
Jest to najkorzystniejszy okres uprawy gleby, nawożenia, niszczenia chwastów, zwalczania szkodników. Najczęściej obejmuje ona kwadrę uprawy. Wtedy lepiej wstrzymać się od siewów, przesadzania, zbiorów roślin, poza korzeniowymi, dla których jest to nawet czas najkorzystniejszy (do nowiu). Termin ten również bywa najlepszy do cięcia drzew, krzewów, żywopłotów, ogławiania roślin i prac w pasiekach.
Dni nie zakreskowane
Najlepszy czas do siewu, przesadzania roślin, plonujących pod ziemią, korzeni, cebul, kłączy np. ziemniaków, topinamburu, buraków, marchwi itp. Należy też prowadzić zbiory tych roślin. Obejmują one kwadrę korzenia. Wtedy również warto pracować w pasiekach.
Przekreślone nasionko
Znakiem przekreślonego nasiona zaznaczono dni najmniej korzystne do siewów (z reguły również sadzenia i zbiorów, roślin, nasion, owoców, korzeni). Wtedy jednak można wykonywać inne prace uprawowe, także zwalczać szkodniki, chwasty.
Dni oznaczone nasionkiem
Znaczkiem nasiona zaznaczono dni najbardziej korzystne do siewów, sadzenia, zbiorów owoców, warzyw, ziół. Oznaczenie dotyczy określonej kwadry. Tak więc w kwadrze owocu najlepiej zbierać owoce, nasiona, sadzić rośliny owocowe np. pomidory, siać zboża. Z kolei przy tym samym oznaczeniu w kwadrze korzenia sadzimy, siejemy, zbieramy rośliny korzeniowe np. marchewkę. Podobnie w kwadrze liścia.
Brak znaków zodiaku w Ekologicznym Poradniku Księżycowym
Dni bardzo korzystne i korzystne określono w oparciu o pobyty Księżyca w określonych fazach. Znaków zodiaku nie przytaczamy, bo stanowią dla nas nieistotną sprawę. Przyjęta forma ma maksymalnie uprościć korzystanie z Ekologicznego Poradnika Księżycowego.