Choroby występujące na plantacji buraka zwyczajnego to chwościk buraka, zgorzel siewek, żółtaczka buraka oraz zgnilizna korzeni buraka. Jak im zapobiegać? Poznaj też szkodniki buraka i dowiedz się, jak się ich pozbyć w sposób ekologiczny.
Chwościk buraka to choroba, która najczęściej atakuje to warzywo. Wywołuje ją grzyb, Cercospora beticola. Pojawia się na plantacji, gdy jest ciepło i wilgotno. Objawia się na liściach, gdzie pojawiają się niewielkie plamki z czerwoną obwódką. Liście z czasem stają się mniejsze i zniekształcone oraz żółkną i zamierają.
Zgorzel siewek to bardzo popularna choroba grzybowa wielu warzyw. Atakuje młode rośliny (siewki). Wywołują ją różne rodzaje grzybów. Może objawiać się przed kiełkowanie, wtedy rośliny w ogóle nie wschodzą, a nasiona gniją i obumierają. Czasem jednak daje o sobie znać, gdy roślina wzejdzie. Siewki kiełkują, ale słabiej rosną, żółkną i obumierają. Chorobie sprzyja wysoka wilgotność i brak cyrkulacji powietrza.
Żółtaczka buraka jest to z kolei choroba wirusowa. Jest groźna, gdyż obniża procentową zawartość cukru w roślinie. Spada nie tylko jakość warzywa, ale zaczyna ono też niekorzystnie wyglądać. Choroba bardzo często przenoszona jest przez mszyce. Objawia się poprzez żółknięcie nerwów liści, z czasem całe liście żółkną, stają się sztywne i kruche. Żółtaczka buraka nasila się podczas niedoboru manganu w glebie.
Zgnilizna korzeni buraka powodowana jest przez Aphanomyces cochlioides. Choroba bezpośrednio wiąże się ze spadkiem cukru w korzeniach. Warzywo odznacza się słabym wzrostem, liście żółkną, więdną i stopniowo zamierają. Korzenie ulegają różnym zmianom, m.in.: zniekształcają się i fałdują, skórka korzenia może rdzewieć, pojawiają się jasnobrązowe gnilne plamy na korzeniu, dochodzi do skarlenia rośliny. Choroba często atakuje podczas ciepłego i mokrego lata.
Szkodniki buraka
Najczęściej spotykane szkodniki burka to
- mątwik burakowy,
- pchełka burakowa,
- śmietka burakowa
- mszyce głównie mszyca trzmielinowo-burakowa.
Mątwik burakowy jest to nicień, która posiada dwa pokolenia. Najbardziej widoczne są białe samice, które można dostrzec na cieńszych korzonkach. Porażone rośliny wolniej rosną oraz więdną. Szkodnik jest niebezpieczny zawłaszcza podczas upalnej i suchej pogody, gdyż swoim żerowaniem pogłębia straty na plantacji.
Pchełka burakowa jest to mały chrząszcz w kolorze czarnym z zielonym połyskiem. Wyrządza szkody na plantacjach buraka poprzez wygryzanie w liściach małych otworów, które tworzą tzw. okienka. Po pewnym czasie liście żółkną, usychają, zmniejsza się także jakość korzeni . Dość istotna w zwalczaniu ekologicznym pchełki jest regularna lustracja plantacji i usuwanie chwastów w jej obrębie.
Śmietka ćwiklanka jest to muchówka (posiada trzy pokolenia), której larwy są szkodnikami buraka. Wyjadają tkankę liściową pomiędzy dolną i górną skórką, w wyniku czego na liściach pojawiają się charakterystyczne „miny”. Silne uszkodzenia mogą prowadzić nawet do zamierania całych roślin. Atakują buraki pod koniec wegetacji, na przełomie sierpnia i września. Aby walczyć z tym szkodnikiem, nie wolno zapominać o właściwym zmianowaniu.
Mszyca trzmielinowo-burakowa jest to z kolei niewielki pluskwiak w kolorze czarnym lub ciemnozielonym. Żywicielem pierwotnym jest trzemielina i kalina, natomiast wtórym, burak. Szkodnik jest bardzo niebezpieczny. Wysysa soki z liści i przenosi wiele chorób, np. żółtaczkę buraka. Powoduje zwijanie się liści, a od środka pokrywa je lepką spadzią. Korzenie słabo rosną i posiadają niską zawartość cukru. Spadź produkowana przez mszyce jest idealną pożywką dla grzybów. Mszycy sprzyja ciepła i sucha pogoda.
Biologiczne metody zwalczania chorób i szkodników
Odpowiednie przygotowanie pola pod uprawę zwiększa szanse powodzenia naszej plantacji. Ogromne znaczenie ma też usuwanie resztek pożniwnych oraz głęboka orka. Wszelaki sprzęt używany do pielęgnacji i uprawy plantacji powinien być czysty i każdorazowo dezynfekowany. Używanie nasion ze sprawdzonego źródła wyklucza nam w dużym stopniu zachorowalność na zgorzel siewek.
Na rynku obecnych jest wiele odmian buraka, które są mniej podatne na choroby.
Unikanie sadzenia roślin rodziny komosowatych na tym samym polu częściej niż co 3-4 lata znacząco zmniejsza zachorowalność na chwościka buraka, zgniliznę korzeni oraz na pojawianie się szkodników lubiących atakować rośliny z tej grupy. Utrzymywanie odpowiedniej wilgotności powietrza oraz podłoża, a także zwracanie uwagi na warunki cieplne ma ogromny wpływ na częstotliwość występowanie praktycznie wszystkich chorób grzybowych. W profilaktyce bardzo ważne jest utrzymywanie odpowiedniego czasu siewu i zbioru buraka zwyczajnego. Lustracja roślin, usuwanie ich z plantacji, a następnie palenie zapewnia nam zahamowanie rozprzestrzeniania się patogenów.
Do ekologicznego zwalczania szkodników i chorób polecana jest gnojówka z czosnku. Taki preparat nie tylko wzmacnia roślinę, ale także użyźnia glebę.
Przepis na ekologiczną gnojówkę z czosnku
Potrzebujemy ¼ wiaderka czosnku (luźno ułożonego). Mogą to być zielone łodygi kwiatostanów, łuski ząbków, korzenie, niedojrzałe cebulki czy też dojrzałe główki. Całość należy dobrze zmiażdżyć i zalać wodą, kilka centymetrów poniżej krawędzi wiaderka. Mieszaninę odstawiamy na kilka dni w zacienione miejsce. Kiedy czosnek zacznie fermentować, nie można zapominać o regularnym mieszaniu. Kiedy na powierzchni przestaną pojawiać się bańki, oznacza to, że gnojówka jest gotowa do użytku. Na koniec warto ją przecedzić przez gazę.
Stosuje się ją bezpośrednio do gleby tak, by nie zmoczyć liści. Należy ją rozcieńczyć w proporcji 1:10 (1 część gnojówki na 10 części wody).
Seria książek Tradycyjny Ogród Ekologiczny
Więcej przepisów na ekologiczne środki ochrony roślin znajdziecie w książkach z serii Tradycyjny Ogród Ekologiczny.
