Wszelką aktywność życiową, czas pracy w polu, domu, ogrodzie, naszych przodków zdecydowanym stopniu wyznaczały rytmy przyrody. Te zaś uzależnione są od dróg obiegu po nieboskłonie Słońca i Księżyca. Współcześnie również w ogrodnictwie i rolnictwie ekologicznym bardzo dużą uwagę zwraca się na rytmy przyrody. W zasadzie wyłącznie w harmonii z nimi wykonuje się różne prace a zwłaszcza siewy.
Kosmiczny cykl świętowania i pracy
Najważniejszy dla rolnika, ogrodnika, hodowcy jest rytm roczny. Wyznacza go obieg Słońca na niebie, pojawienie w określonych znakach zodiaku. W dawnej tradycji rolniczej rytm roczny prac rolniczych na ziemiach polskich łączył się z wieloma świętami katolickimi, szczególnie Maryjnymi. Terminy prac w polu, ogrodzie zawarte są też w przysłowiach odnoszących się do popularnych świętych. Podobnie postępowano na całej Słowiańszczyźnie, ale i w krajach zachodniej oraz południowej Europy. Kosmiczne cykle decydowały więc o czasie prac gospodarskich, ale również o czasie religijnego świętowania i były wyznacznikiem momentu wielu tradycyjnych ludowych obrzędów. Patrząc na kalendarz łatwo zauważymy, że Boże Narodzenie, Św. Jan (sobótki) zbiegają się ze zmianami pór roku, przesileniami Słońca. Z kolei świętowanie przesilenia wiosennego, czyli Wielkanocy uzależnione jest także od rytmu księżycowego.
O znaczeniu Wielkanocy
W dawnej rolniczej tradycji polskiej, panowało przekonanie, że kto sieje w Wielkim Tygodniu czyli przed Wielkanocą temu wszystko dobrze rośnie.
Zwolennicy ekologicznego ogrodnictwa uważają, że ta reguła wskazuje pośrednio na korzyści siewu w bliskości pełni Księżyca. Dlaczego taka interpretacja? Otóż Święta Wielkanocne przypadają zawsze w pierwszą niedzielę po wiosennej pełni Księżyca. Tak więc Wielki Tydzień to zawsze okres tuż przed lub po pełni. Z tego wynika jeszcze jeden ważny wniosek. Jeżeli więc jakieś przysłowia, rady, prognozy wiązały się z Wielkanocą, Zielonymi Świątkami, Bożym Ciałem to pośrednio zawsze odnosiły się więc do rytmu Księżyca wyznaczonego głównymi fazami nowiem i pełnią.
Ludowa kosmoekologia
Zgłębiając mądrości ludowe dotyczące czasu prac gospodarskich, zajęć ogrodniczych, dojść można łatwo do wniosku, że zawsze zasadnicze znaczenie przypisywano rytmowi słonecznemu i księżycowemu wyznaczonemu jego głównymi bardzo widocznymi fazami – nowiem (Księżyc znika całkowicie) i pełnią. Podobne zdanie miała od wieków astrologia naturalna. Dzisiaj można ja nazwać kosmobiologią albo kosmoekologią. Zaś wiele jej prawideł daje się już weryfikować w badaniach naukowych. Oczywiście, najłatwiej wykazano silny i znaczący wpływ Słońca na przyrodę, rośliny, zwierzęta, całą biosferę, warsztat pracy rolnika i ogrodnika. Trudniej postępuje udowodnienie tego w odniesieniu do rytmów Księżyca. Wynika to zarówno z faktu, że jest ich większa liczba jak i szybkość zmian np. w okresie jednego miesiąca.
Na ludzkie emocje i krążenie soków
Niemniej naukowo dowiedziono również, że Srebrny Glob bywa odpowiedzialny na stany emocjonalne ludzi, decyduje też o szybkości wzrostu roślin, krążeniu soków, zachowaniach zwierząt. Wpływ ten często uznaje się za równie ważny, jak działanie Słońca. Niektórzy badacze sądzą nawet, że bez niego życie ludzi i przyrody byłoby niemożliwe.
Dlaczego Księżyc „rządzi” przyrodą?
Wielki wpływ Księżyca na Naturę, organizmy wynika przede wszystkim z jego oddziaływania na wody. Srebrny Glob odpowiedzialny jest bowiem za zjawisko przypływów i odpływów mórz. W Polsce na Bałtyku nie daje się tego zauważyć. Jednak bardzo widoczne bywa ono już u wybrzeży Zachodniej Europy, Ameryki, gdzie docierają wody oceanów. Przebywając swego czasu w Vancouver w Kanadzie, podziwiałem te niezwykłe ruchy. Wrażenie było wręcz niesamowite. Każdorazowo w rytm zmieniających się faz Księżyca (głównie nowiu i pełni) nagle odsłaniały się na dziesiątki i setki metrów nadbrzeżne plaże. W niektórych płytkich zatokach woda odpływała nawet na kilometry. Po dnie morza chodzili wtedy ludzie, brodziły ptaki. Silne ruchy wód widoczne były również w ciągu doby.
Kosmiczne związki z oceanem
Współcześni badacze rytmów kosmicznych często przypisują pływom, ruchom wód morskich wywołanych siłami Księżyca, zasadniczą rolę w rozwoju świata roślinnego i zwierzęcego. Dlaczego? Otóż jak wiemy z historii życia na Ziemi, pierwsze organizmy zrodziły się w głębinach mórz i oceanów. Przez setki milionów lat podlegały temu rytmowi. Przypuszcza
się też, że wielkie pływy były głównym czynnikiem, który spowodował, że pierwsze organizmy żywe wydostały się na ląd. Tam rozpoczęły własne życie, ale rytm zachowały. Dlaczego? Odpowiedź jest dosyć prosta: przecież w skład organizmów ludzi, zwierząt i roślin ciągle w przeważającej większości wchodzi woda.
się też, że wielkie pływy były głównym czynnikiem, który spowodował, że pierwsze organizmy żywe wydostały się na ląd. Tam rozpoczęły własne życie, ale rytm zachowały. Dlaczego? Odpowiedź jest dosyć prosta: przecież w skład organizmów ludzi, zwierząt i roślin ciągle w przeważającej większości wchodzi woda.
Sprawdzone przez wieki reguły
Cała wielowiekowa tradycja dotyczące prac w polu, ogrodzie, ale również zbioru ziół, wykonywania przetworów, wędkowania, prac przy pszczołach, opiera się w zasadzie prawie wyłącznie na rytmie Księżyca wyznaczonym nowiem, pełnią i kwadrami, również w znacznie mniejszym stopniu jego usytuowaniem w znakach Zodiaku. Wiedzę te wykorzystywali już z powodzeniem starożytni rolnicy i ogrodniczy o czy,m świadczą zapiski w wielu dziełach z tego okresu. Badacze kultury ludowej, twierdzą że w ludowej tradycji znajomość wpływu rytmów Księżyca na przyrodę, ludzi, zwierzęta najpowszechniejsza była u Słowian. Według wybitnego polskich etnografa Kazimierza Moszyńskiego autora dzieła „Kultura ludowa Słowian” najdłużej zachowała się na ziemiach dawnej Polski, Rusi i w krajach bałkańskich. Ale znano i stosowano ją nawet kilkadziesiąt lat temu jeszcze również w wielu krajach Europy i Ameryki, świadczy o tym chociażby fakt, ze sławny brat Roger z Taize, gdy zakładał swą wspólnotę niektóre prace w ogrodzie wykonywał w rytmie kwadr Księżyca.